Nghề Doanh nhân: Nghề phụng sự xã hội

Một cách nhìn sâu sắc hơn, nghề Doanh nhân không chỉ đơn thuần là kinh doanh hay kiếm tiền, mà còn là một nghề phụng sự xã hội.

PV: Thưa bà, là người tham gia đào tạo và phát triển doanh nhân, bà có suy nghĩ gì về sứ mệnh của nghề Doanh nhân?

Bà Bùi Thị Lan: Trong nhận thức của nhiều người, doanh nhân thường được định nghĩa là những cá nhân mưu cầu lợi nhuận, những người đứng đầu các tập đoàn kinh tế và nắm giữ khối tài sản khổng lồ. Hình ảnh này không sai, nhưng nó chỉ là một phần của bức tranh toàn cảnh. Một cách nhìn sâu sắc hơn, nghề doanh nhân không chỉ đơn thuần là kinh doanh hay kiếm tiền, mà còn là một nghề phụng sự xã hội. Đây là một sự nghiệp đòi hỏi tầm nhìn, năng lực về chiến lược, lòng dũng cảm và một tinh thần trách nhiệm cao cả, nơi lợi nhuận là kết quả của việc tạo ra giá trị và giải quyết những vấn đề thiết yếu của cộng đồng.

Bà Bùi Thị Lan, Thành viên Ban điều hành Viện Đào tạo & Phát triển doanh nhân Việt Nam – VIETD, Chủ tịch VIETD Đắk Lắk

Kiến tạo giá trị và động lực của nền kinh tế

Vai trò phụng sự xã hội của doanh nhân được thể hiện rõ ràng nhất qua khả năng kiến tạo giá trị. Doanh nghiệp là động lực chính của nền kinh tế, là nguồn gốc của sự thịnh vượng và phát triển. Mỗi một doanh nghiệp được thành lập, dù lớn hay nhỏ, đều góp phần tạo ra công ăn việc làm, ổn định cuộc sống cho hàng ngàn, thậm chí hàng triệu lao động. Nhờ có các doanh nghiệp, người lao động có thu nhập, có cơ hội phát triển bản thân và chăm lo cho gia đình, qua đó thúc đẩy sự phát triển của tầng lớp trung lưu và nâng cao chất lượng sống chung của xã hội.

Hơn nữa, doanh nhân còn là những người tiên phong trong việc luân chuyển dòng vốn, kích thích sản xuất và tiêu dùng. Họ đầu tư vào công nghệ, mở rộng quy mô kinh doanh, từ đó tạo ra chuỗi giá trị liên kết từ nhà cung cấp nguyên liệu đến người tiêu dùng cuối cùng. Sự thành công của một doanh nghiệp không chỉ mang lại lợi nhuận cho chủ sở hữu mà còn tạo ra lợi ích cho một mạng lưới rộng lớn các đối tác, nhà cung cấp, và các dịch vụ đi kèm. Lợi nhuận, trong bối cảnh này, không còn là mục đích tối thượng mà trở thành thước đo hiệu quả của việc tạo ra giá trị cho cộng đồng.

Giải quyết các vấn đề xã hội thông qua đổi mới sáng tạo

Doanh nhân là những người nhạy bén trong việc nhận diện và giải quyết các vấn đề mà xã hội đang đối mặt. Trong khi nhiều người nhìn thấy khó khăn, doanh nhân nhìn thấy cơ hội. Họ không chỉ dừng lại ở việc kinh doanh những sản phẩm có sẵn, mà còn không ngừng đổi mới để tạo ra những giải pháp đột phá. Một công ty khởi nghiệp công nghệ có thể tạo ra một ứng dụng giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế dễ dàng hơn. Một doanh nghiệp xã hội có thể cung cấp nguồn nước sạch cho các vùng nông thôn hẻo lánh. Một thương hiệu thời trang bền vững có thể giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Những giải pháp này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn trực tiếp cải thiện đời sống xã hội, giải quyết những thách thức về y tế, giáo dục, môi trường, và bình đẳng. Doanh nhân có khả năng biến những ý tưởng táo bạo thành hiện thực, sử dụng các nguồn lực kinh tế để tạo ra những thay đổi tích cực, bền vững và có ý nghĩa sâu sắc. Điều này biến họ từ những người kinh doanh đơn thuần thành những nhà kiến tạo xã hội, những người góp phần định hình một tương lai tốt đẹp hơn.

Bà Bùi Thị Lan và ThS. QTKD, LS. Dương Mạnh Hùng – Viện trưởng Viện Đào tạo & Phát triển Doanh nhân Việt Nam (VIETD) ký quyết định Thành lập VIETD Đắk Lắk và Bổ nhiệm các thành viên Ban Điều Hành.

Thúc đẩy văn hóa trách nhiệm và đạo đức kinh doanh

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và phát triển bền vững, vai trò phụng sự xã hội của doanh nhân càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Một doanh nhân chân chính không chỉ quan tâm đến lợi nhuận ngắn hạn mà còn chú trọng đến trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR). Họ nhận thức rằng sự thành công lâu dài chỉ có thể đến từ một nền tảng đạo đức vững chắc.

Nhiều doanh nhân tiên phong đã và đang xây dựng các mô hình kinh doanh dựa trên sự cân bằng giữa lợi ích kinh tế và trách nhiệm xã hội. Họ cam kết bảo vệ môi trường, sử dụng nguồn lực một cách bền vững, đảm bảo quyền lợi và sự công bằng cho người lao động, và đóng góp tích cực cho cộng đồng thông qua các hoạt động từ thiện, hỗ trợ giáo dục hay y tế. Những doanh nghiệp như vậy không chỉ thu hút được nhân tài mà còn giành được sự tin tưởng và ủng hộ từ phía khách hàng và xã hội. Việc làm gương trong đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội đã đưa họ trở thành những người dẫn dắt, tạo ra một làn sóng kinh doanh nhân văn và có trách nhiệm hơn.

Hình mẫu và người truyền cảm hứng

Bên cạnh những đóng góp hữu hình, doanh nhân còn đóng vai trò là những hình mẫu, những người truyền cảm hứng mạnh mẽ cho xã hội. Câu chuyện về sự khởi nghiệp, vượt qua khó khăn, và đạt được thành công của họ là nguồn động lực to lớn, đặc biệt đối với giới trẻ. Nó khuyến khích tinh thần dám nghĩ, dám làm, không ngại thất bại và theo đuổi đam mê.

Một doanh nhân thành công không chỉ là người làm giàu cho bản thân mà còn là người truyền đi thông điệp về sự kiên trì, về tầm quan trọng của việc học hỏi không ngừng, và về ý nghĩa của việc cống hiến. Họ là những người lãnh đạo không chỉ trong doanh nghiệp mà còn trong cộng đồng. Tinh thần của họ lan tỏa, tạo ra một môi trường khuyến khích sự sáng tạo, đổi mới và tinh thần khởi nghiệp, từ đó thúc đẩy sự phát triển chung của toàn xã hội.

Tóm lại, nghề doanh nhân không phải là một nghề chỉ biết đến lợi nhuận. Đó là một nghề phụng sự xã hội, được thể hiện qua khả năng tạo ra việc làm, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải quyết các vấn đề xã hội bằng sự đổi mới, xây dựng một văn hóa kinh doanh có trách nhiệm và trở thành những hình mẫu truyền cảm hứng. Lợi nhuận chỉ là một biểu hiện của sự thành công, nhưng giá trị cốt lõi mà một doanh nhân mang lại chính là những đóng góp to lớn và bền vững cho sự phát triển của cộng đồng. Chính vì lẽ đó, nghề doanh nhân xứng đáng được nhìn nhận như một trong những nghề nghiệp cao quý, một nghề cống hiến không mệt mỏi cho sự phồn vinh và tiến bộ của xã hội.

Sự kiện ra mắt Làng Doanh Nhân Số do VIETD Đắk Lắk chủ trì.

PV: Với sứ mệnh cao cả như vậy, trong tình hình hiện nay, Doanh nhân, doanh nghiệp có những thuận lợi gì, và cả những thách thức nữa, thưa bà?

Bà Bùi Thị Lan: Năm 2025, một năm của việc sắp xếp lại toàn bộ xã hội, toàn bộ nền kinh tế. Văn hóa và nhận thức của người dân được nâng cao sau một khoảng thời gian “tĩnh lặng nhìn lại” vì đại dịch Covid19. Một nền kinh tế trẻ, đang hừng hực khí thế hợp tác hợp lực để cạnh tranh với quốc tế và thích nghi với các biến đổi về mặt công nghệ trên thế giới.

Nền kinh tế Việt Nam tiếp tục hội nhập tích cực với nền kinh tế thế giới thông qua các hiệp định song phương, đa phương, các hoạt động tiếp nhận đầu tư nước ngoài và các hoạt động thúc đẩy đầu tư hợp tác kinh tế quốc tế với các nước. Đứng trên bình diện nào đó thì Kinh tế Việt Nam đang có những lợi thế nhất định về vấn đề phân cực chính trị toàn cầu: Cả hai cực đều muốn gây ảnh hưởng lên chúng ta.

Về công tác hành chính chính trị: Việc sáp nhập các đơn vị hành chính là một cơ hội tuyệt vời cho các doanh nghiệp, thuận lợi hơn trong giao thương hợp tác, từng bước tối giản hóa các thủ tục hành chính công, thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, bỏ thuế khoán thay bằng thuế kê khai, miễn thuế cho doanh nghiệp mới,... và rất nhiều chính sách khác tạo thuận lợi cho các doanh nhân. Những doanh nghiệp có nội lực, chính trực trong kinh doanh sẽ được mở đường cho phát triển.

Công tác văn hóa, giáo dục đã có những chuyển mình nhất định: sách, báo, internet rộng khắp là một môi trường thuận lợi cho nhận thức của người dân phát triển. Tri thức đi lên, nền kinh tế sẽ có được lực lượng lao động tay nghề cao hơn. Việt Nam có văn hóa vùng miền nổi bật và đa dạng, các nhà nghiên cứu văn hóa bản địa được ủng hộ phát triển, các nhóm thúc đẩy tiếp biến văn hóa truyền thống đang đón nhận được sự hỗ trợ về vốn, về cách làm, và cả sự đồng hành của nhiều tổ chức phi chính phủ (NGO), các tổ chức thúc đẩy sự phát triển bền vững của quốc tế. Các ấn phẩm văn hóa, tư liệu lịch sử được viết tiếp trong câu chuyện văn hóa kinh doanh của các doanh nghiệp đang được các nhà tư vấn Marketing và truyền thông phổ biến rộng rãi để tạo những điểm nhấn khác biệt, độc nhất cho các doanh nghiệp cạnh tranh lành mạnh hơn, hiệu quả hơn.

Xã hội Việt Nam ổn định do chế độ một đảng lãnh đạo, nhân dân nắm quyền. Đây là một điều tuyệt vời cho người dân phát triển sinh kế: Một môi trường xã hội mà chính quyền ngày càng quan tâm tới đời sống người dân nhằm nâng cao mức sống, gìn dữ bản sắc dân tộc, hội nhập quốc tế khéo léo vì lợi ích chung của nhân dân.

Chúng tôi nhận định toàn bộ nền kinh tế Việt Nam đang chuyển mình để bước lên một nấc thang phát triển mới của thế giới. Cơ hội cho các doanh nghiệp hiện nay đang rất rộng mở, rộng mở cho những doanh nghiệp làm ăn minh bạch, rộng mở cho các doanh nghiệp đón nhận sự hợp tác hợp lực, rộng mở cho các doanh nghiệp định hướng phát triển bền vững, rộng mở cho các doanh nghiệp có đội ngũ lãnh đạo có khát vọng lớn và sẵn sàng học hỏi để phụng sự xã hội ngày càng đúng đắn hơn, xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.

Xu hướng và thách thức của người làm Nghề doanh nhân

Các thách thức lớn nhất với người làm Nghề doanh nhân sẽ xuất hiện xoay quanh 3 cột trụ lớn: (1) Vấn đề về thông tin nhiễu loạn, môi trường thông tin thay đổi nhanh, đa dạng và dễ bị dẫn dắt bởi nhiều thế lực khác nhau của nền kinh tế, AI ra đời càng làm cho các thông tin trở nên nhiều biến dạng. Ai có được thông tin thật, thông tin đúng và kịp thời thì người đó có cơ hội thành công cao hơn. (2) Khi thông tin biến động thì đồng thời những xu hướng thị trường cũng biến động nhanh hơn, tốc độ thay đổi của các mô hình kinh doanh, cũng như các nhu cầu người tiêu dùng cũng dịch chuyển và khó nắm bắt hơn. Đòi hỏi năng lực thích nghi của các doanh nhân cao hơn so với chu kỳ kinh tế trước đây. (3) Kiến thức nền của Nghề làm chủ doanh nghiệp không có chỗ nào cung cấp, chủ yếu là các doanh nhân đi lên từ nghề nên gặp không ít những khó khăn, ngay cả khi chủ động học hỏi cũng không biết chỗ nào là kiến thức thực sự đúng đắn.

PV: Vậy để vượt qua thách thức, Doanh nhân, doanh nghiệp phải làm gì, thưa bà?

Bà Bùi Thị Lan: Xu hướng là vấn đề lớn của những người làm Nghề doanh nhân. Có một câu châm ngôn: “Cá bơi ngược dòng thì sống, doanh nghiệp chống lại xu hướng thì chết”. Với góc nhìn có phần cá nhân của chúng tôi thì xu hướng sắp tới đòi hỏi các doanh nhân đi theo một số điểm quan trọng, có phần bắt buộc tuân theo gồm: (1) Nói đúng – làm đúng, giữ cam kết cao. Đây là đòi hỏi của người tiêu dùng, đòi hỏi của Chính phủ, đòi hỏi của các đối tác kinh doanh nói chung; (2) Hợp tác – hợp lực, để tập trung sâu hơn và có chiến lược hơn. Không tập trung sẽ khó mang lại sự vượt trội. Và cuộc chơi kinh doanh giữa các doanh nghiệp là cuộc chơi vừa hợp tác vừa cạnh tranh. Các chủ doanh nghiệp muốn doanh nghiệp lớn thì phải nhường bớt sân cho các doanh nghiệp khác, để tạo thành một chuỗi cung ứng liên hoàn của nền kinh tế. (3) Cạnh tranh dựa trên năng lực thực, đòi hỏi có nội lực cả về trí lực và tài lực. (4) Và theo đuổi các tầm nhìn lớn hơn.

Cũng xin được nói thêm, vấn đề năng lực của doanh nhân là nhân tố quyết định đến thành bại của doanh nghiệp. Nhiều doanh nhân khao khát đổi mới nhưng thiếu hụt về công cụ và kiến thức thực chiến. VIETD chúng tôi là cầu nối giữa tri thức và thực tiễn, giúp các doanh nghiệp tiếp cận công nghệ mới – đặc biệt là khoa học dữ liệu (data science), trí tuệ nhân tạo (AI) và các mô hình chuyển đổi số bền vững. Có dịp, chúng tôi sẽ nói rõ hơn về địa hạt này.

PV: Xin cảm ơn bà!

Nguồn: Doanh nghiệp kinh tế xanh